تصويب‌نامه درخصوص عدم صدور مجوز نام خارجي و لاتين مغازه‌ها و فروشگاه‌ها

 

بنا به تصميم هيأت وزيران در جلسه مورخ 26/3/1361 نظر به آنكه اسامي پاره‌اي‌ از مغازه‌ها، فروشگاه‌ها و شركت‌ها با استقلال فرهنگي و شئونات جمهوري اسلامي ايران منطبق نيست، لذا وزارتخانه‌ها و مؤسسات و سازمان‌هاي دولتي مسئول در اين زمينه موظفند از صدور مجوز و يا هرگونه اقدامي كه موجب رسميت يافتن نام خارجي و لاتين مغازه‌ها و فروشگاه‌ها و شركت‌هاي مزبور مي‌گردد، احتراز نمايند.

 

                                                                                                                                                                           ميرحسين موسوي

                                                                                                                                                                            نخست‌وزير

 

 

 

سياست‌ نامگذاري خيابان‌ها و اماكن عمومي و مؤسسات

«مصوب يكصدوهفتاد و نهمين جلسه مورخ 4/11/67 شوراي عالي انقلاب فرهنگي»

(دستگاه اجرا كننده: وزارت فرهنگ و آموزش عالي- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي- وزارت كشور- وزارت آموزش و پرورش- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي)

فصل اول

شهرهاي جمهوري اسلامي ايران ظاهراً و باطناً بايد هر يك نمايانگر تاريخ و جغرافياي تمدن اسلامي باشند و لذا مسئولان نامگذاري بايد حتي‌المقدور از نام شخصيت‌هاي بزرگ فرهنگي و ادبي و علمي درتاريخ تمدن اسلامي و همچنين از نام شهرها و اماكن مشهور در اين تمدن استفاده كنند. اين شخصيت‌ها و شهرها و اماكن بايد در درجه اول مربوط به تاريخ و جغرافياي ايران و در درجه دوم مربوط به تاريخ و جغرافياي ساير كشورهاي اسلامي باشد. در اين راستا توصيه‌ها اجمالاً عبارت خواهد بود از:

1- در هنگام نامگذاري تناسب اسم و مسمي رعايت شود.

2- از نام‌ها و اسامي مناسبي كه باعث انبساط خاطر و تلطيف اخلاقي و عاطفي مردم مي‌گردد، استفاده شود.

3- از نام شخصيت‌هاي سياسي و مردمي هم (غير از علماء و دانشمندان) در مواردي مي‌توان استفاده كرد.

4- به منظور ايجاد پيوندهاي سياسي و فرهنگي با كشورهاي ديگر مي‌توان در نامگذاري اماكن با نظر وزارت امور خارجه از نام شخصيت‌هاي سياسي و مردمي خارجي يا اسامي اماكن خارجي استفاده كرد.

5- مغازه‌ها و شركت‌ها و مراكز كار و پيشه خصوصي بايد از گذاشتن اسامي خارجي جداً خودداري كنند، مگر در مواردي كه اين اسامي به منظور ايجاد پيوندهاي فرهنگي و علمي و سياسي انتخاب شده باشد.

6- در مورد تغيير نام‌هاي بي‌مسمي و نامتناسب موجود نيز لازم است شورايي كه در فصل دوم معرفي خواهد شد برنامه‌هايي را تدارك ببيند.

 

فصل دوم

به منظور اجراي سياست نامگذاري كشور و تهيه آيين‌نامه‌هاي اجرايي و همچنين ايجاد هماهنگي ميان كليه مراكز نامگذاري در استان‌ها و شهرهاي كشور شورايي مركزي زيرنظر شوراي عالي انقلاب فرهنگي با تركيب زير و وظايف بدين‌شرح تشكيل شود:

يك- شوراي مركزي نامگذاري مركب خواهد بود از:

1- نماينده نخست‌وزير و نماينده هر يك از وزراي عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي و نماينده وزير كشور (اين نمايندگان بايد به مسايل فرهنگي و اجتماعي و همچنين به تاريخ و جغرافياي اسلامي آشنايي داشته و به ارزش و قدر و اهميت نامگذاري و ذوقي كه بايد در آن به كار برده شود آگاه باشند.)

2- سرپرست سازمان ميراث فرهنگي كشور كه رياست شورا را نيز بر عهده خواهد داشت.

3- دو تن از شخصيت‌هاي فرهنگي كشور، صاحب‌نظر در زمينه‌هاي ادبي و تاريخي و جغرافياي اسلامي كه از سوي شوراي عالي انقلاب فرهنگي انتخاب خواهند شد. (مدت عضويت ايشان سه سال و انتخاب مجدد ايشان نيز بلامانع خواهد بود.)

دو- شوراي مركزي نامگذاري براساس توصيه‌هاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي (در فصل يك) سياست‌هاي نامگذاري و آيين‌نامه‌هاي اجرايي را تهيه و تصويب خواهد كرد. در هنگام نامگذاري اماكن و مراكز و مؤسسات زير، لازم است كه از مصوبات شوراي عالي پيروي شود:

استان‌ها، مراكز استان، بندرها و جزيره‌ها و شهرستان‌ها و بخش‌ها، بزرگ‌راه‌ها، خيابان‌ها و بازارها و كوچه‌هاي بزرگ، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالي، مدارس و مهدكودك‌ها، مؤسسات تحقيقاتي و مجامع علمي و فرهنگي، تالارهاي عمومي، بيمارستان‌ها و مراكز بهداشتي و درماني، سينماها ون مراكز تفريحي و پارك‌ها و ميدان‌ها و ترمينال‌ها و فرودگاه‌ها و ايستگاه‌هاي راه‌آهن و پالايشگاه‌ها، كارخانه‌هاي بزرگ، بانك‌ها و مراكز ورزشي و باشگاه‌ها.

سه- شوراي مركزي پس از تشكيل موظف است كه سياست‌ها و ضوابط و آيين‌نامه‌هاي لازم را براي نامگذاري در ظرف 6 ماه تهيه و به ستادهاي اجرايي و مراجع ذيربط در وزارتخانه‌ها و ارگان‌ها ابلاغ نمايد

 

 

 

 

 

 

در اجرای ماده 17 آیین‌نامه اجرایی قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه، شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی دستورالعمل مربوط به شرایط درج نام، نوشتار و طرح تابلوهای معرف کاربری را به شرح زیر به تمامی مراجع ذی‌ربط ابلاغ می‌کند

 

دستورالعمل‌ ‌

شرایط متن نوشتار و طرح تابلوهای معرف کاربری

«مصوب‌ جلسه هشتم شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی »

در اجرای ماده 17 آیین‌نامه اجرایی قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه، شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی دستورالعمل مربوط به شرایط درج نام، نوشتار و طرح تابلوهای معرف کاربری  را به شرح زیر به تمامی مراجع ذی‌ربط ابلاغ می‌کند:

ماده‌ 1:  تعاریف

کلیه اصطلاحات تعریف شده در قانون ممنوعیت بکارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه، مصوب 14/ 9/ 1375 مجلس شورای اسلامی و آیین‌نامه اجرایی آن، مصوب 19/ 2/ 1378 و اصلاحیه های 23/10/1386، 20/10/1388 و 14/11/1394 هیئت وزیران به همان معانی مشروح، و سایر اصطلاحات در معانی مشروح زیر در این دستورالعمل به کار می‌رود:

   1- قانون ممنوعیت: قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه

   2- آیین نامه اجرایی: آیین نامه اجرایی قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه

 3- شورا‌: شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی، موضوع ماده 17 آیین نامه اجرایی قانون ممنوعیت بکارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه.

 4- وزارت فرهنگ: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

 5- دبیرخانه: دبیرخانه شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی

 6- فرهنگستان‌:  فرهنگستان‌ زبان‌ و ادب‌ فارسي‌

 7- ادارات کل: ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌های سراسر کشور

 8- پلیس اماکن: پلیس نظارت بر اماکن عمومی ناجا

 9- شهرداری: شهرداری‌های کل کشور

10- مرجع صدور مجوز فعالیت: اتحادیه های صنفی یا دستگاه های موضوع تبصره ذیل بند (م) ماده (30) قانون نظام صنفی

11- سازمان ثبت: سازمان ثبت اسناد و املاک کشور

12- ثبت شرکت ها: اداره کل ثبت شرکت ها و مؤسسات غیر تجاری

13- مرکز مالکیت معنوی: مرکز مالکیت معنوی

14- نام: نام انتخاب شده براي نامگذاري واحد صنفي، فروشگاه، ساختمان هاي مسكوني، اداري و تجاري، اشخاص حقوقي كه مقرر است روي بخشي از اماكن مربوطه مانند ديوار، شيشه‌ها يا تابلوي آنها درج شود.

15- تابلو: هر نوع‌ پيكره‌ يا سازه‌ و يا نوشته‌اي  كه‌ طبق‌ ضوابط‌ فني‌ شهرداري‌ طراحي‌، و بر نماي قابل رؤیت واحدهای صنفی، فروشگاه‌ها يا روي‌ نماي‌ عمومي‌ ساختمان‌ها و اماكن‌ و محوطه‌ آنها براي‌ معرفي‌ كاربري‌ مكان‌ و يا محصول‌ نصب‌ مي‌شود.

16- طرح: طرح مندرج در تابلو

17- مرکز امور اصناف: مرکز امور اصناف و بازرگانان وزارت صنعت، معدن و تجارت

18- متقاضی: اشخاص حقیقی یا حقوقی دارای مجوز فعالیت اقتصادی از مراجع ذی ربط که درخواست تهیه و نصب تابلو در مکان فعالیت خود را دارد.

19- سامانه: سامانه الکترونیکی برخط ثبت نام، بررسی و نظارت تابلوهای معرف کاربری.

ماده 2: مستندات قانوني

 1- قانون منع بكارگيري اسامي، عناوين و اصطلاحات بيگانه مصوب مورخ 14/9/1375 مجلس شوراي اسلامي.

 2- آيين‌نامه‌های اجرايي‌ ‌ مصوب‌ مورخ‌ 23/10/1376، 19/2/1378و 14/11/1394 هيئت محترم وزيران

 3- سياست‌ها و ضوابط حاكم بر تبليغات محيطي جلسه 198 مورخ 27/11/1388 شوراي معين شوراي عالي انقلاب فرهنگي

 4- سياست نامگذاري خيابان‌ها و اماكن عمومي و مؤسسات، مصوب جلسه 179 مورخ 4/11/1367 شوراي عالي  انقلاب فرهنگی

 5- آيين‌نامه اماكن عمومي.

   ماده‌ 3:  ضوابط و مقررات

1- شهرداری مرجع صدور مجوز نصب تابلو می‌باشد.

2- وزارت فرهنگ مرجع تشخیص رعایت اجرای قانون و مفاد این دستورالعمل است. شهرداری ها و مراجع صدور مجوز فعالیت به عنوان متولیان ذی ربط و پلیس اماکن به عنوان ضابط اجرایی، موظف به همکاری با این وزارتخانه هستند.

3- ادارات کل مرجع صدور تأییدیه نوشتار و طرح تابلو با رعایت مراتب زیر هستند:

الف) خط تابلو و نحوه درج مطالب تابلوها بايد خوانا و قابل تشخيص باشد.

ب) استفاده از خط و زبان فارسي در مطالب تابلوها الزامي است.

ج) رعايت نسبت 70% خط فارسي به 30% خط بيگانه در تمامي تابلوهایي که کاربری دوزبانه دارند الزامي است.

تبصره: در تابلوهاي سفارتخانه‌ها، كليساها و دیگر مؤسسات و اماکن متعلق به خارجیان یا در موارد ضروری، در كنار خط بيگانه، بايد عنوان و نشان حاوی نوشتار به خط و زبان فارسي نيز درج شود. این تابلو ها مشمول رعایت نسبت خط فارسی به خط بیگانه نمی شوند.

د) استفاده از تابلو یا نوشته‌ها یا نشانه‌هایی که منحصراً به خط غیرفارسی نوشته شده ممنوع است.

هـ) استفاده از خط بيگانه براي معادل نويسي اسامي و عناوین بر روي تابلوهای معرف کاربری، براي معرفي يا بيان كاربري كالا و خدمات، تنها در صورتي مجاز است كه نسبت خط بيگانه به خط فارسي 30 به 70 باشد.

و) استفاده از واژه هاي بيگانه‌اي كه فرهنگستان زبان و ادب فارسي معادلي براي آنها به تصويب نرسانده، در صورتي مجاز است كه از فرهنگستان استعلام شود و فرهنگستان نيز اعلام كند كه وضع معادل فارسي را براي آنها ضروري نمی داند و به كاربردن آنها بلامانع است.

ز) مطالب تابلو بايد مطابق با الگوهای دستوری و املای زبان فارسی باشد.

ح) مؤسساتي كه در ساير كشورها محصولاتي با نام تجاري خاص توليد مي کنند، درصورت سرمايه‌گذاري در ايران، مي‌توانند در ثبت شركت سرمايه‌پذير و عرضه محصولات توليد شده در ايران، با رعايت قانون ممنوعیت و آیین نامه اجرایی آن و سایر قوانين و مقررات مربوط، از نام شركت خارجي سرمايه‌گذار و نام تجاري خاص محصولات ياد شده استفاده کنند و تفاوت و محدوديتي براي تبليغات اين گونه محصولات با موارد مشابه داخلي نخواهد بود.

ط) مجوز استفاده از نام و نشان تجاری داخلی در تابلو با درخواست شرکت مربوطه و به نام آن شرکت صادر خواهد شد و در خصوص نام و نشانه‌های خارجی، با درخواست نمایندگی دارای مجوز از مرکز امور اصناف انجام می‌شود.

ی) فرهنگستان، به استناد ماده 15 آیین نامه اجرایی، مرجع تشخیص فارسی بودن نام است و با استعلام دستگاه مجری، حداکثر ظرف مدت 15 روز کاری اعلام نظرخواهد کرد.

تبصره 1: تا زمان اعلام نظر فرهنگستان مجازات‌‌های مطروحه در قانون اعمال نخواهد شد.

تبصره 2: عدم اعلام فرهنگستان در زمان مقرر به منزله تأييد نام استعلام شده خواهد بود.

ماده‌ 4:  وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

1. ادارات کل استان لازم است واحد مناسبی را برای بررسی درخواست و صدور تأییدیه نوشتار و طرح تابلو تعیین کنند.
2. در صورت کامل بودن مدارک و صحیح بودن طرح ارسالی در سامانه، ادارات کل موظف هستند ظرف مدت 8 روز کاری اقدام به صدور تأییدیه کنند. عدم اعلام نظر در مهلت مذکور به منزله تأیید خواهد بود. 

تبصره 1: در صورت ابهام درتشخیص فارسی بودن یا فارسی نبودن نام و طرح حاوی نوشتار، ادارات کل موظف هستند از دبیرخانه استعلام کنند.

تبصره 2: چنانچه قبلاً نام درخواستی استعلام شده باشد، دبیرخانه با استفاده از بانک اطلاعاتی، پاسخ لازم را ظرف مدت 3 روز کاری اعلام خواهد کرد و در مواردی که نیاز به استعلام از فرهنگستان باشد با رعایت بند (ی) ماده 3  اقدام خواهد شد.

3-  ادارات کل به آن دسته از واحدهایی که تابلوی آنها مغایر قانون باشد اخطار می دهد تا ظرف مدت 15 روز کاری نسبت به اصلاح تابلوی خود اقدام کنند.

4-  ادارت کل، پس از اتمام مهلت، چنانچه واحد ذی‌ربط، اقدامی در جهت اصلاح تابلوی خود نکرده باشد، مراتب را برای اقدام قانونی به پلیس اماکن ناجا اعلام می کنند.

5-  پس از اصلاح تابلو و تأیید ادارات کل، مراتب اجرای قانون از طریق مراجع صدور مجوز فعالیت  به پلیس اماکن اعلام خواهد شد.

      ماده 5: وظایف شهرداری

1. شهرداری، با همکاری مراجع صدور مجوز فعالیت، اطلاعات لازم را در مورد قانون ممنوعیت و آیین نامه اجرایی و مفاد این دستورالعمل در اختیار متقاضیان اخذ تابلو و نیز متصدیان قرار خواهد داد.

2- شهرداری مجوز نصب تابلو را زمانی صادر خواهد کرد که متقاضی تأییدیه نام و طرح تابلو را از ادارات کل اخذ کند و به شهرداری ارائه دهد.

3-  شهرداری بر تابلوهای نصب شده، از نظر مطابقت با دستورالعمل، نظارت خواهد کرد
و ضمن جلوگیری از ادامه نصب تابلوهایی که منطبق با دستورالعمل نیست، واحدهای ذی‌ربط را برای اخذ تأییدیه نام و طرح به سامانه ارجاع خواهد داد.

4 – شهرداری، با توجه به وظیفه نظارتی دائم خود، در هنگام صدور مجوز نصب تابلو برای فروشگاه‌ها یا اماکن جدید یا فروشگاه‌ها و اماکنی که قصد تغییر تابلوی خود را دارند، مفاد این دستورالعمل را رعایت می‌کند.

       ماده 6: وظایف دبیرخانه

1. دبیرخانه مسئوليت‌ نظارت‌ بر حُسن‌ اجراي‌ اين‌ دستورالعمل‌ را برعهده‌ دارد.
2. دبیرخانه اسامی ارسالی از ادارات کل را از فرهنگستان استعلام می کند و پاسخ آنها را برای اطلاع متقاضی و ادارات کل در سامانه الکترونیکی قرار می دهد.
3. دبیرخانه موظف است در پايان‌ هر سه ماه،‌ گزارش‌ عملكرد نهادهای مرتبط با اجرای این دستورالعمل را از تمامی اعضای شورا اخذ کند و در جلسه شورا ارائه دهد.
4. دبیرخانه موظف است با تهیه سامانه الکترونیکی متصل به ادارات کل و سایر دستگاه‌های مرتبط، در جهت یکسان‌سازی تصمیمات و تسریع در امور اقدام کند.

          ماده 7: وظایف مراجع صدور مجوز فعالیت

1. مراجع صدور مجوز فعالیت،‌ با نظارت بر واحدهاي صنفي مربوطه، تخلفات را به ادارات کل منعکس می‌کنند.
2. درخصوص رعایت مفاد این دستورالعمل، مراجع صدور مجوز فعالیت اطلاعات لازم را در اختیار متقاضیان اخذ پروانه کسب قرار می دهند.
3. پروانه کسب برای  اشخاص حقیقی، به نام متقاضی واجد شرایط و برای اشخاص حقوقی، به نام شرکت ثبت شده با ذکر نام مدیر عامل و یا یکی از اعضای هیأت مدیره (براساس مصوبه هیأت مدیره و اساسنامه، آگهی روزنامه رسمی و موضوع فعالیت شرکت) و در مشارکت‌های مدنی به نام یکی از شرکاء صادر می‌شود.
4. مراجع صدور مجوز فعالیت در ذیل پروانه کسب عبارت زیر را درج می کنند: « نصب تابلو منوط به اخذ تأییدیه نام و طرح از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است »

          ماده 8: وظایف فرهنگستان

1. فرهنگستان استعلام های رسیده در مورد اسامی را ظرف مدت 15 روز کاری پاسخ می دهد.
2. فرهنگستان مجموعه مصوبات خود را بر روی سامانه مربوطه قرار می دهد.
3. فرهنگستان موظف به ایجاد سامانه  الكترونيكي استعلام برخط و ارتباط با وزارت فرهنگ، سازمان ثبت، دبیرخانه هیئت عالی نظارت و وزارت صنعت، معدن و تجارت و در اختيار قرار دادن اسامی تأیید شده و رد شده به آنها میباشد.

        ماده 9: وظایف سازمان ثبت

1- سازمان، قوانين و مقررات مربوط به ممنوعيت بكارگيري اسامي بيگانه را از طریق سامانه هاي الكترونيكي خود در اختیار متقاضيان قرار دهد.

2- ثبت شرکتها موظف است در مورد اسامی شرکت ها و مؤسسات غیر تجاری از فرهنگستان استعلام کند.

تبصره: این بند شامل شعب یا نمایندگی های شرکت های خارجی یا شرکت های تأسیس شده با مشارکت سرمایه  گذاری خارجی، نمی شود.     

3- مرکز مالکیت معنوی، در مرحله تکمیل اظهار نامه ثبت علامت، به منظور تفهیم ماده 8 آئین نامه اجرایی، تعهدی به شرح ذیل از متقاضی ثبت اخذ می کند.

«اینجانب بر طبق ماده 8 آیین نامه اجرایی قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه تقاضای ثبت علامت لاتین را دارم»

4- سازمان ثبت در مرحله ثبت نام تا صدور مجوز و مرکز مالکیت معنوی در مرحله صدور گواهینامه ثبت علامت لاتین، تأییدیه ای را با متن زیر از متقاضی اخذ می کنند و آن را در ذیل یا ظهر تأییدیه یا گواهینامه نیز درج می نمایند:

«ثبت علامت به منزله اجازه فعالیت تولید و یا عرضه کالا و یا خدمات نیست و مالک علامت بنا به مورد، باید مجوزهای قانونی لازم را برای فعالیت های تولیدی، خدماتی، تجاری، بازرگانی و تبلیغی خود و نیز نام گذاری بر روی محصولات و خدمات یا تابلوهای معرف کاربری اخذ کند.»

     ماده 10: وظایف پلیس اماکن

1- پليس اماكن بعد از دریافت مشخصات واحدهای متخلف از ادارات کل و مراجع صدور مجوز فعالیت (واحدهای صنفی از طریق اتاق اصناف شهرستان) اقدامات زیر را انجام می دهد:

الف) اخطاریه ای با مهلت 15 روزه برای جمع‌آوری یا اصلاح تابلو و اخذ تأییدیه از ادارات کل برای متخلف صادر می کند.

ب) با اتمام مهلت فوق، از فعالیت واحد مربوطه تا رفع تخلف جلوگیری و پرونده را به مراجع قضایی ارجاع می کند.

2) پلیس اماکن متقاضیان اخذ پروانه کسب را برای آگاهی از قانون ممنوعیت و همچنین فرایند دریافت تأییدیه نصب تابلو به سامانه هدایت می کند.

ماده‌ 11: در مواردی که ‌ ميان‌ سازمان‌هاي‌ مذكور بر سر نحوه‌ اجرا يا تفسير مفاد اين‌ دستورالعمل‌ اختلاف وجود داشته باشد، شورا مرجع‌ رسيدگي‌ به‌ حل‌ اختلاف‌ خواهد بود.

اين‌ دستورالعمل‌ در 11 ماده و 6 تبصره‌ در جلسه هشتم مورخ‌ 15/12/1396 به تصویب  شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی رسید.

سید عباس صالحي

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی

و

رییس شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی

 

---