سومین همایش روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی به همت فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با همکاری بنیاد سعدی و سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران، و با حضور دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی، دکتر اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی، دکتر چنگیز مولایی، عضو وابسته و استاد دانشگاه تبریز، و شماری از سفرای فارسی‌دان کشورهای خارجی در محل تالار قلم کتابخانۀ ملی برگزار شد
در ابتدای این همایش دکتر بروجردی، ضمن پاسداشت این روز، اظهار کرد: می‌دانیم شاهنامۀ فردوسی نه‌تنها میراث ماندگار فرهنگ ایرانی، که شاهکاری بی‌بدیل در حوزۀ ادبیات کلاسیک جهان است .شاهنامۀ فردوسی پس از سه حماسۀ ملل باستانی بین‌النهرین، یونان و هند سروده شده و حماسۀ ملی ایران است، حماسه‌ای که با سی و اندی سال رنج بردن حکیم توس بازسازی شده و ارزش و اعتباری جهانی یافته است.
وی با بیان اینکه فردوسی با آگاهی از سنّت گذشته و نیاز زمان خود به گردآوری داستان‌ها و اسطوره‌های پیشین پرداخت، گفت: شاهنامۀ فردوسی نگاهی به گذشته از دیدگاه مردمی است که دوران زندگی باستانی را پشت سرگذاشته‌اند و سر آن دارند که با آموختن از دیروزشان، امروز زندگی نوی را آغاز کنند. در این میان فردوسی شاهنامه را به‌مثابۀ یک دانشنامۀ ادبی، پیشکش فرهنگ و هویت ایرانی کرد.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی شاهنامه را دانشنامه‌ای ادبی، ملی و مجموعه‌ای از معرفت آغازین مردم ایران برشمرد و بیان کرد: این کتاب با توجه به مسائل ملی و فرهنگی عصری که فردوسی در آن می‌زیسته، به شیوه‌ای ادبی سروده شده است. شاهنامه اثری است که از بینش و فرهنگی قوی سخن می‌گوید که سهم ارزنده‌ای در پیشرفت کشورداری، سیاست و ادب جهانی داشته است.
دکتر بروجردی یکی از راه‌های حراست از میراث فردوسی را حفظ نسخ شاهنامه عنوان کرد و ادامه داد: نسخ شاهنامه اکثراً در ایران و آسیای میانه نگاشته شده‌اند، اما بخش زیادی از آن‌ها در ایتالیا، بریتانیا، روسیه و… نگهداری می‌شوند. با وجود اینکه نسخ بسیاری از ایران خارج شده است ایران گام‌هایی را برای جهانی کردن این میراث گران‌بها برداشته است
|
او خاطرنشان کرد: فردوسی با مراحل مختلف تمدن و فرهنگ گذشته، هویت ملی و آسیب‌هایی که روبه‌روی فرهنگ زمان او قرار گرفته آشناست، و سال‌ها رنج می‌برد تا اثری خلق کند که در اعصار و قرون متمادی نشانۀ و مظهر ایران باشد
دکتر بروجردی یکی از راه‌های حراست از میراث فردوسی را حفظ نسخ شاهنامه عنوان کرد و ادامه داد: نسخ شاهنامه اکثراً در ایران و آسیای میانه نگاشته شده‌اند، اما بخش زیادی از آن‌ها در ایتالیا، بریتانیا، روسیه و… نگهداری می‌شوند.
در ادامۀ مراسم دکتر غلامعلی حداد عادل در سخنانی اظهار کرد: چند سالی است که شورای عالی انقلاب فرهنگی روز بیست و پنجم اردیبهشت را در تقویم ملی ایرانیان روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی نامیده است. فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز سه سالی است که این روز را به‌عنوان روز زبان فارسی جشن می‌گیرد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه افزود: زبان فارسی رکن مهمی از ارکان هویت ملی ایرانیان است و ملت ایران با زبان فارسی تعریف می‌شود. ملت ایران نه‌تنها به زبان و ادبیات فارسی در سراسر جهان شناخته می‌شود بلکه به زبان و ادبیات فارسی نیز افتخار می‌کند. ما افتخار می‌کنیم که صاحب زبان چندهزارساله هستیم؛ زبانی که دربرگیرندۀ زبان فارسی میانه و زبان فارسی باستان است.
دکتر حداد عادل تصریح کرد: زبان مانند یک موجود زنده است. همان‌طور که از یک موجود زنده مراقبت می‌شود از زبان نیز باید نگهداری شود تا پا‌به‌پای تحولات روزگار، توانایی، پویایی و نشاط خود را حفظ کند. بدین‌منظور فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ایران تأسیس شد و اکنون در آستانۀ سی‌سالگی قرار دارد.
|
وی خاطرنشان کرد: زبان فارسی زبان مشترک ایران با دو کشور افغانستان و تاجیکستان است و زبان مشترکی است که زمینۀ اشتراک فرهنگی در منطقه، از جمله آسیا، آسیای میانه، شبه‌قارۀ هند، آسیای صغیر و حتی بخش‌هایی از بین‌النهرین را شامل می‌شود. ما با زبان فارسی با فارسی‌زبانان معاصر ایرانی و غیرایرانی پیوند برقرار می‌کنیم و هم با فارسی‌دانان و فارسی‌نویسان که در طول هزار سال گذشته بر این زبان نقش آفریدند.
دکتر حداد عادل تصریح کرد: زبان مانند یک موجود زنده است. همان‌طور که از یک موجود زنده مراقبت می‌شود از زبان نیز باید نگهداری شود تا پا‌به‌پای تحولات روزگار، توانایی، پویایی و نشاط خود را حفظ کند. بدین‌منظور فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ایران تأسیس شد و اکنون در آستانۀ سی‌سالگی قرار دارد.
وی در ادامه به تشریح فعالیت‌های گروه‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی پرداخت و از جمله به فعالیت‌های دو گروه واژه‌گزینی و نشر آثار فرهنگستان اشاره کرد و گفت: گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در طی ۲۴ تا ۲۵ سال گذشته توانسته است۶۰ هزار معادل فارسی برای لغات و اصطلاحات خارجی معادل‌سازی، تصویب و منتشر کند. همچنین گروه نشر آثار فرهنگستان زبان و ادب فارسی تاکنون ۲۰۰ عنوان کتاب را منتشر کرده است.
دکتر حداد عادل همچنین با گریزی به فعالیت‌ها و تشریح گزارشی در زمینۀ اقدامات بنیاد سعدی افزود: بر اساس گزارش این بنیاد، آمار دانشجویان و دانش‌آموزان فارسی‌زبان که ما در کشورهای دنیا شناسایی کرده‌ایم حدود ۲۱ هزار نفر است. همچنین تعداد مدارس فارسی‌زبان در دنیا بالغ بر ۲۹۱ مدرسه بوده که ۱۵۷ مدرسه متعلق به جمهوری اسلامی ایران است.
وی افزود: بنیاد سعدی در ۶۱ کشور جهان دارای ۷۲ نمایندگی است که تاکنون ۲۲۳ مدرس و معلم از سوی این بنیاد انتخاب و اعزام شده‌اند و در ۲۳۱ کلاس به غیر از دانشگاه‌های فارسی‌زبان به تدریس مشغول هستند و به شش‌هزار نفر فارسی‌آموز آموزش می‌دهند.
در این همایش میزگردی با حضور یازده نفر از سفرای کشورهای افغانستان، تاجیکستان، پاکستان، ترکیه، فلسطین، روسیه، رومانی، بوسنی و هرزگوین، قرقیزستان، قزاقستان و گرجستان برگزار شد. هریک از این سفیران دربارۀ زبان فارسی و چگونگی آموختن زبان فارسی و جایگاه آن در کشورهای متبوع خود، و همچنین اهمیت توجه به زبان فارسی سخن گفتند.
